Mıntıka Palas Otel’in İnşası
Samsun Atatürk Evi (Mıntıka Palas Oteli), Samsun’un İlkadım İlçesi Mecidiye Çarşısı üzerinde yer almaktadır. Otel 1902 yılında İonnis Mantika tarafından yaptırılmıştır. 1919 yılında gelindiğinde ise yapının hizmet dışı olduğu bilinmektedir. Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a geleceği haberi alınınca yapı içerisinde düzenlemeler yapılarak konaklama için uygun hale getirilmiştir.
Binanın konaklama için hazırlanması ile ilgili not düşen dönemin Canik Livası Muhasebe-i Hususiye Müdürü olan Osman (Atlı) Bey, “Ben o zaman Samsun Muhasebe-i Hususiye Müdürü idim. Bir akşam Mutasarrıf Ethem Bey beni evine çağırttı. ‘İstanbul’dan bir Paşa başkanlığında bir teftiş kurulu hareket etmiş. On sekizinde burada olacaklarmış. Birkaç gün kalacağı için kendisine ve maiyetine bir yer hazırlayalım. Bunu İstanbul’dan Dâhiliye Nezareti bize bildirdi. Zaman da malum… Kimseden fedakârlık istemeyeceğimize göre meseleyi aramızda halletmeliyiz. Umudum sizde. Yarın sabahtan itibaren bu işle meşgul olunuz’ demiştir.
“Gece bir hayli düşündüm. Hemen aklıma evimin yanında bulunan boş durumdaki Mıntıka Palas Oteli geldi. Ertesi sabah binanın sahibiyle anlaşıp oteli açtırdım. Askeri hastaneden karyola, evden ve komşulardan yatak ve yorgan getirttim. Daireden masa, sandalye, yazı takımı gibi eşyayı da getirterek odaları, salonu, mutfağı donattık.” şeklinde not düşmüştür.
Atatürk ve yol arkadaşları, burada bir günlük konaklaması ardından Havzaya doğru yola çıkmıştır. 1930 yılında Ata’nın Samsun’u ziyareti sırasında yine burada kaldığı bilinmektedir. 1926 yılında ise Samsun’dan bir heyet Atatürk’e Mıntıka Palas Oteli’nin anahtarının 19 Mayıs 1919’un anısı olarak teslim etmiş, yapı kendisine armağan edilmiştir.
Atatürk’ün Vefatı Sonrası Mıntıka Palas Otel
Atatürk’ün vefatı sonrası yapının tapusu kız kardeşi Makbule Atadan’a geçmiş, 1939 yılı sonrası Halk Müzesi olarak Samsun Belediyesi’nin himayesine girmiştir. Burada sergi ve tiyatro çalışmalarının yapıldığı aktif bir etkinlik alanı olarak kullanılmış, 1997 yılından itibaren ise Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilerek restore çalışmaları ardından Samsun Gazi Müzesi olarak hizmet vermeye başlamıştır.
509 m² ‘lik bir alan üzerine inşa edilen yapının zemin katında 4 adet mağazası yer almaktadır. İki katlı olan yapının dış duvarları yığma tuğla, iç bölmeleri bağdadî olarak yapılmıştır. Giriş cephesi süslü olan binanın ikinci katında taş konsollarla taşınan bir balkon yer almaktadır. Bu kattaki dikdörtgen pencerelerin üstü ve yan bölmeleri süslüdür.
Günümüzde yapı içerisinde Atatürk’e ait kişisel eşyalar ve konakladığı döneme yönelik mobilyaları sergilenmektedir. Bununla birlikte ikinci katın içerisinde Atatürk ve Samsuna birlikte gelmiş olduğu heyetin bulunduğu toplu bir bal mumu canlandırması yer almaktadır.
