by samsuntarihiSamsun Fuarı 13 Ocak 1961 günü toplanan Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Meclisinin almış olduğu karar ile başlangıç gösterir. Mecliste alınan karar ile, Tüccar Lütfü Bakır tarafından Fuar ve Sergi kurulması önerilir. Meclis bu konuda bir karar alır. “Fuar ve sergi kurulması için, ilgili merciler nezdinde temaslarda bulunmak için Ali Sırrı Günday, İrfan Yankutan ve Lütfü Bakır’dan oluşan bir komitenin kurulması ile bu komitenin kurulmasına karar verildi.”
40.000 Metre Karelik Fuar Alanı
Bir sonraki yıl atanan yeni Vali Hamdi Ömeroğlu: Belediye Meclisi ve İl Genel Meclisi üyelerinden, Ticaret ve Sanayi Odası’ndan Tütün Ekiciler Birliğinden ve Daire Müdürlerinden oluşan bir Fuar Birliği kurar ve 40.000 metre kare alana “Samsun 19 Mayıs Karadeniz Kitap Fuarı” adıyla 29 Haziran 1963-29 Temmuz 1963 tarihleri arasında Samsun fuarının temeli atılmış olur. 1963 yılında 50 Payvon, stand ve vitrinde 115 firma temsil edilir ve fuarı 300.000 ziyaretçi gezer.
Ticaret Bakanlığınca 1964 yılında tescillenen fuar’ın diğer yıllarda ziyaretçi sayısı ve bulunduğu alan gitgide gelişerek varlığını sürdürmüştür. 1964 yılında 60.000 metre karelik bir alana kurulmuş 432.000 kişi, 1965 yılında 100.000 metre karelik bir alana kurulmuş 637.000 kişi, 1966 yılında 120.000 metre karelik bir alana kurulmuş 750.000 kişi, 1967 yılında 130.000 metre karelik bir alana kurulmuş 800.000 kişi, 1971 yılında ise 149. 000 metre karelik bir alana kurulmuş ve 1.000.000 kişi gezmiştir.
Vali Enver Saatçıgil’inde bu fuarın gelişmesinde büyük bir öneme sahiptir. İzmir Fuar müdürlüğünü yapmış Yüksek Mimar Ferruh Örel’i Samsun Fuarı’nın başına getirerek Samsun fuarının büyümesine katkı sağlamıştır. Ferruh Örel’in döneminde fuar bünyesinde Atatürk Müzesi, müzikli sedef restoran, açık hava tiyatrosu, fuar kapısı, iki büyük sergievi, gençlik heykeli gibi eserler yapılmıştı.
Samsun Fuarına Özel Sigara
İl Tarım Müdürlüğünün standında sığır ve boğa, deney fareleri, yılan gibi canlılar bulunurdu. Etibank‘ın bir madeni andıran şekilde dizayn edilmiş standı, sigara paketleri şeklinde yapılmış Tekel standı önemli bir ilgi odağı oluyordu. Fuarın anısını yaşatmak için Tekel tarafından Fuar sigarası çıkarılırdı. Fuarda üzerinde fuarın bilgilerin yer aldığı fuar bardakları, fuar gazozu ve fuar çayı da satılırdı. 1970’li yılarda 240’ı özel sektör, 33’ü kamu sektörü olmak üzere 273 katılımcıya ulaşılmıştır. Paşabahçe, Çaykur, Fiskobirlik, Sagra, Gübre Fabrikası, Süt Endüstri Kurumu, Etibank, Tekel ve daha niceler.
1972 yılına gelindiğinde ise sahil kesiminde bir ışık tüneli yapılmış ve iki bölümden oluşan fuarı birbirine bağlayan demir yolu geçidi eski basit ve yetersiz halden kurtarılarak bir köprü yapılmış ve rahat bir geçişe elverişli bir hale getirilmiştir. Samsun Fuarı’nda her yıl büyük ilgi gören Akyol-Kokart Lunaparkı, önemli bir eğlence merkeziydi. Çarpışan otolar, sihirbazlar, oynayan köpekler, otomatik uçaklar, zincirli salıncaklar, bugi-bugiler, atlı arabalar, atlı karıncalar, yarış arabaları, motosiklet üstüvanesi, kukla revüsü, deniz kızları, güldüren aynalar, ikramiyeli pavyonlar lunaparktaki eğlenceleri oluşturmaktaydı.
Sanat Merkezi
Samsun fuarında bulunan açık hava tiyatrosu, Yıldız-Müşfik Kenter, Nejat Uygur, Zeki Alasya, Metin Akpınar gibi birçok dev ismi ağırlamıştır. Türkiye’deki ilk uluslararası nitelikteki halk dansları festivaline fuara canlılık getirmesiyle 1981 yılında başlandı ve 1990’lı yılların başlarına kadar devam eden Samsun Halk Dansları Festivali’nin ilimiz kültür ve turizm hareketlerine bir canlılık getirmiştir.
1 Temmuz-31 Temmuz arası her yıl açık olan fuar Samsun’un ve çevrenin ekonomik ve sosyal bünyesini önemli bir şekilde etkilemiştir. Otel, lokanta, gazino ve diğer iş kollarında da gözle görülür bir hareket ve canlılık yaratmış ekonomiye katkıda bulunmuştur.
Vilayet Binasının fuar içine inşa edilmesi, fuar alanının bir bölümünün bulvar yoluna gitmesi, geriye kalan bölümlerin belediye tarafından park olarak kullanılması, sahil tarafında düğün salonları ve birahanelerin yer aldığı bir eğlence merkezi haline getirilmesi ile beraber uzunca bir süre Samsun’un ve çevre illerin eğlence merkezi haline gelen Samsun Fuarı günümüzde ortadan kalkmıştır.
Yazar: BURAKCAN KAZAN