Nemlizade Hamdi Bey / Meşrutiyet Tiyatrosu’nun öncesinde Samsun’da tiyatro geleneğinin oldukça geçmişe gittiği bilinmektedir. Özellikle antik dönem Amisos kentine ait kazılarda ele geçen, gülen ve ağlayan şekilde betimlenmiş masklar Samsun’un simgeleri içerisindeki yerini uzun zaman önce almıştır.
Osmanlı Döneminde ise Samsun’da Ermeni gençlerin yapmış oldukları batı dilinden çevrilme oyunların icra edildiği bilinmektedir. Samsundaki modern tiyatroculuğun gelişimine katkı bulunan en etkili isimlerden birisi ise Tomas Fasulyeciyan’dır. 1888 yılında Samsun’da Ermeni Tiyatrosu’nu kurarak, yine bu oyunları Ermeni kulübünde sergilemektedir.
Bin Kişilik Tiyatro
Kendi başına bir tiyatro binası olarak inşa edilen ve Samsun’un ikinci tiyatro binası olan Nemlizade Hamdi Bey’in Meşrutiyet Tiyatrosudur. Tütün deposu olarak da kullanılmış olan yapı, günümüzde Cumhuriyet Meydanı mevkinde bulunan yapı dikdörtgen planlı, iki tam bir yarım kattan oluşmaktadır. Binanın üzerinde ise geniş saçaklı bir çatısı mevcuttur.
1907 yılında Nemlizade Hamdi Bey tarafından Çarşambalı Simyoniki isimli bir Rum kalfaya yaptırılan 1000 kişilik Meşrutiyet Tiyatrosu olup Samsun’un özel yapılarındandır. Tamamen taştan inşa edilen binanın dekorlarını ise Ahmet Fehim Efendi hazırlamıştır.
Tiyatronun üç kapısı mevcut olup biri mevkiye, biri localara, biri ise paradiye çıkmakta olup hala mevcudiyetini korumaktadır. Tiyatro akustiği mükemmel şekilde hesaplanmıştır. Öyle ki, sahnede konuşulan sözler tiyatronun her yanından aynı şekilde duyulabilmektedir. Sahne kumaşları ise en iyi atlas kumaşından yapılmıştır.
25 Mayıs 1325(rumi) cumartesi günü akşamı Meşrutiyet (Nemlizade) Tiyatrosu’nun resmi açılışı nedeniyle Samsun’da bulunan İstanbullu Ahmet Fehim ve Raşit Rıza beylerle, Tiflisli sanatkârlardan, Samsunlu Ermeniyan Efendi Kumpanyaları tarafından bu yapıda temsiller verilmiştir.
Yapı içerisinde oyunlarını sergilemek üzere gelen Tiyatrocuların konaklaması için de ayrıca konaklama alanları ve banyolar mevcuttur.
Günümüzde özel bir banka tarafından kullanılmakta olan yapı restorasyonu gerçekleştirilmiş şekilde Samsun siluetinde yerini korusa da umuyorum ki yapılış amacına yönelik tekrar sahnesinde sergilenen oyunları seyredebiliriz.
